Bu maqolada siz IELTS Speakingʼda uyatchanlikni qanday yengishni amaliy maslahatlar va tavsilarni bilib olasiz.
Ingliz tilida gapirishdan uyalasizmi va asabiylashasizmi? Xavotir olmang – siz yolgʻiz emassiz. Aksariyat odamlar ikkinchi tilda gapirish kerak bo‘lganda, ayniqsa, IELTS Speaking paytida asabiylashadi. Yaxshi yangilik shundaki, siz ushbu his-tuyg‘ularni bir nechta sinalgan va tekshirilgan usul bilan oson yengishingiz mumkin.
IELTS uchun IELTS Ready bilan tayyorlanishni boshlang
Quyida ingliz tilida gapirayotganda uyatchanlikni yengish va IELTS Speaking testiga tayyorgarlik ko‘rayotganda xotirjamroq bo‘lishning beshta turli usuli keltirilgan.
IELTS Speaking testida uyatchanlikni qanday yengish mumkin?
1. Boshqa soʻzlashuvchilarni tomosha qiling va diqqat bilan kuzating
Gapirish mahoratingiz va oʻzingizga boʻlgan ishonchni oshirishning eng yaxshi usullaridan biri – notiqlarni kuzatishdir.
Professionallar oʻz soʻzlarini qanday talaffuz qilishiga eʼtibor bering va ularning qanchalik tez (yoki sekin!) gapirayotganini diqqat bilan tinglang. Koʻplab notiqlar tinglovchilarga keyingi nuqtaga o‘tishdan oldin aytilganlarni qayta ishlash uchun vaqt berish uchun pauza qilish usullaridan foydalanadi.
Muloqot nafaqat soʻzlaringiz bilan, balki tana tili va imo-ishoralar bilan ham amalga oshiriladi. Shunday qilib, taqdimotchilar o‘z tanalarini qanday harakatlantirishiga va sahna hududidan qanday foydalanishiga eʼtibor bering.
Notiqlarni amalda tomosha qilish uchun ajoyib joy – TED veb-sayti. Shuningdek, yanada qiziqarli taassurot uchun yaqin-atrofingizda jonli TED yoki TEDx suhbatlari bor-yoʻqligini tekshirishingiz mumkin.
2. Oʻzingiz bilan mashq qiling
Yolgʻiz mashq qiling va boshqa gapiruvchilarni kuzatishdan o‘rgangan ayrim usullarni ishlating. Texnikalarni birlashtirishning turli usullarini sinab koʻrishingiz va qaysi biri sizga va IELTS taqdimotingizga eng mos kelishini koʻrishingiz mumkin.
Gapirish tezligingizga eʼtibor qarating. Aytmoqchi bo‘lgan gapingizni tez aytish vasvasasi paydo bo‘lishi mumkin, lekin juda tez gapirish sizni tushuna olishlariga, ya’ni imtihon oluvchi sizni qanchalik oson tushunishiga katta ta’sir qiladi.
Bir necha marta pauza qilishni unutmang! Pauzalarga oʻrganishingizga biroz vaqt kerak bo‘ladi, lekin yetarli darajada mashq qilsangiz, pauza qilish “umm” va “like” kabi to‘ldiruvchi so‘zlardan foydalanishingizni kamaytirishini sezasiz. Shu tarzda, nutqingiz yanada ravon va ishonchli boʻlib, IELTS imtihon oluvchi sizni osonroq tushunadi.
Shuningdek, siz o‘zingizni yozib olishingiz va qanday ko‘rinishingiz va usullarning kerakli ta’sir boʻlayotgan yoki boʻlmayotganini ko‘rish uchun uni qayta tomosha qilishingiz mumkin. Oʻzingizni bir necha marta yozib olish yaxshi fikr, shunda qanday yaxshilanayotganingizni koʻrishingiz va rivojingizni kuzatishingiz mumkin.
3. Oila va doʻstlar bilan mashq qiling va ularning fikr-mulohazalarini hisobga oling
Ingliz tilida gapirish xayolga kelganda siz hali ham vahima bosyaptimi? Ingliz tilida soʻzlashadigan oilangiz va doʻstlaringiz bilan mashq qilish oʻzingizga boʻlgan ishonchni mustahkamlashning ajoyib usuli hisoblanadi. Ular sizga konstruktiv fikr-mulohaza va yaxshilanishingiz mumkin bo‘lgan jihatlar yuzasidan maslahatlar bera olishi uchun suhbat paytida ulardan qaydlar yozishini so‘rang.
Agar sizga muntazam va doimiy fikr-mulohaza kerak deb hisoblasangiz, unda nega Toastmasters International kabi soʻzlashuvchilar klubiga qo‘shilish haqida oʻylab koʻrmaysiz? Muntazam ravishda nutq so‘zlash ingliz tilida gapirishda uyatchanlikni yengishingizga yordam beradi. Atrofingizda hamfikr va tirishqoq odamlar bo‘lib, ular ham ishonchli soʻzlashuvchi bo‘lishni xohlaydi. Bu sizni maqsadingizga tezroq olib borishga yordam beradi.
Bundan tashqari, klubning tajribali a’zolaridan o‘rganishingiz mumkin boʻladi, ular sizga ingliz tilida gapirayotganda uyatchanlikning qanday oldini olish bo‘yicha shaxsiy maslahatlarini berishi mumkin.
4. Yaxshi ketayotganini tasavvur qiling
Til testini topshirishdan oldin, ayniqsa, IELTS kabi yuqori darajadagi testdan oldin miyangiz xato ketishi mumkin bo‘lgan barcha narsalar haqida o‘ylashni boshlaydi. Shuning uchun buning oʻrniga fikringizni toʻgʻri ketishi mumkin boʻlgan hamma narsa bilan toʻldirishni boshlang!
Salbiy mulohazalarni yengishning bir usuli – bu ijobiy vizualizatsiyadir. Koʻzlaringizni yuming va imtihon oluvchi bilan ravon gaplashayotganingizni tasavvur qiling. Suhbat paytida oʻzingizni ishonchli his qilayotganingizni va imtihon oluvchiga tabassum qilayotganingizni tasavvur qiling.
Tassavvur qilish bilan bir qatorda, ijobiy fikrlarni yozish yoki o‘zingizga aytish salbiy fikrlarga qarshi kurashishga yordam beradi. Quyida siz foydalanishingiz mumkin boʻlgan bir nechta tasdiq keltirilgan:
- “Men kuchli, qoʻrqmas va ishonchli notiqman”.
- “Ingliz tilida gapirish menga kuch bag‘ishlaydi”.
- “Mening soʻzlarim odamlarga ijobiy taʼsir qiladi”.
- “Men tinch va xotirjamman”.
Gapirayotganingizda ishonchli pozada turing. Qaddingizni tik tuting, yelkangizni orqaga tashlab, boshingizni baland koʻtaring. Yaxshi holatni saqlash sizga yanada ishonchliroq ko‘rinishga (shuningdek, o‘zingizni dadil his qilishga) yordam beradi. Gavda holati va tana tili nutqqa qanday ta’sir qilishi mumkinligini ko‘rish uchun Vinhʼning taqqoslash videosiga qarang.
Esingizda bo'lsin, imtihonchi sizning gaplaringizni eshitishni xohlaydi. Buni oʻzingizga eslatish uyatchanlik hissini yengishga yordam beradi.
5. IELTS tayyorgaligi bilan til koʻnikmalaringizni yaxshilang
Agar siz omma oldida nutq so'zlashdan asabiylashsangiz, til qobiliyatingizga ishonchingiz komil bo'lmasa, bu yanada qiyin bo'ladi.
IELTS Speakingda siz g'oyalar va ma'lumotlarni qanchalik to'g'ri yetkazishingiz, fikringizni ifodalash va asoslash qobiliyatingiz baholanadi. Testning Speaking bo‘limiga tayyorlanish uchun siz ushbu ko‘nikmalarni rivojlantirishingiz, ingliz tili bo‘yicha bilimlaringizni chuqurlashtirishingiz, lug‘at boyligingizni kengaytirishingiz va grammatikani yaxshilashingiz kerak bo‘ladi. Maqsadli manbalar bilan puxta tayyorgarlik o'zingizni ifoda etishga va aytmoqchi bo'lgan narsangizni muloqot qilishga yordam beradi.
Qanday qilib til ko'nikmalaringizga ishonchni mustahkamlashingiz mumkin IELTS
Bu beshta maslahat IELTS Speaking testida uyatchanlikni yengishga va kundalik suhbatlarda ham ishonchingizni oshirishga yordam beradi. Aniq va ishonchli muloqot qila olsangiz, boshqa odamlar bilan o'zaro munosabatlaringiz yanada sodda bo'lishini sezasiz. IELTS testida yuqori ballga erishganingizdan keyin taqdimot va omma oldida ingliz tilida nutq so‘zlaganda o‘zingizni ancha dadil his qilasiz.