IELTS kabi xalqaro miqyosda tan olingan imtihonni topshirish haqidagi qaror – bu imkoniyatlar dunyosini ochishi mumkin bo‘lgan muhim qarordir. Agar siz IELTS imtihonini topshirish haqida o‘ylayotgan bo‘lsangiz, ehtimol boshqa mamlakatda ingliz tilida ta’lim olish, ishlash yoki yashash uchun ingliz tilini bilish darajangizni tasdiqlashni xohlayotgan bo‘lishingiz mumkin.
IELTS kabi test sizni kutayotgan imkoniyatlarni, belgilashi mumkin, shuning uchun siz til ko‘nikmalaringizni haqiqatan ham aks ettiradigan yuqori darajadagi imtihonni topshirishingiz kerak. Natija juda muhim va hayotingizni o‘zgartirishi mumkin bo‘lgani uchun, yuqori darajadagi ingliz tili imtihonlari bir nechta umumiy xususiyatlarga ega. Barcha yuqori darajadagi imtihonlar odatda to‘rtta asosiy ingliz tili ko‘nikmalarini baholaydi: Tinglab tushunish, o‘qish, gapirish va yozish.
Biroq, barcha yuqori darajadagi imtihonlar bir xil emas yoki bir xil maqsadga xizmat qilmaydi. Shu sababli, sizning ehtiyojlaringiz va maqsadlaringizga eng mos keladigan imtihonni tanlash juda muhimdir. Ushbu blog postda siz uchun to‘g‘ri imtihonni tanlashdan oldin yuqori qiymatli imtihonlar, ularning tuzilishi va maqsadi hamda e’tiborga olinishi kerak bo‘lgan boshqa omillarni ko‘rib chiqamiz.
Yuqori darajadagi imtihonni to‘g‘ri tanlash: Ularning tuzilishi va maqsadi
IELTS
IELTS ingliz tili bilimingizni baholashning keng qamrovli va ishonchli usulini izlayotgan bo‘lsangiz, ajoyib tanlov hisoblanadi , bu test butun dunyo bo‘ylab universitetlar, ish beruvchilar va hukumatlar tomonidan tan olingan.
E’tibor bering, ikkita IELTS imtihoni - IELTS Academic va IELTS General Training turli maqsadlarda topshiriladi. IELTS Academic ingliz tilida akademik muhitda o‘qish uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarni tekshirsa, IELTS General Training esa kasbiy yoki ijtimoiy vaziyatlarda ingliz tilida muloqot qilish uchun kerak bo‘ladigan kundalik til ko‘nikmalariga e’tibor qaratadi.
IELTSning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri shundaki, u yakkama-yakka og‘zaki nutq sinovini o‘z ichiga oladi. IELTS Gapirish sinovini shaxsan yoki video qo‘ng‘iroq orqali topshirishingizdan qat’i nazar, ingliz tilida og‘zaki nutqingiz tajribali imtihon oluvchi tomonidan baholanadi.
Turli xil IELTS tinglab tushunish va o‘qish topshiriqlari tinglab tushunish va o‘qish qobiliyatlarining keng qamrovini baholash uchun mo‘ljallangan bo‘lib, sizning qabul qilish ko‘nikmalaringiz har tomonlama baholanishini ta’minlaydi. IELTS Tinglab tushunish testi fikrlar va batafsil faktik ma’lumotlarni tushunish qobiliyatingizni, boshqa so‘zlovchilar tomonidan bildirilgan fikrlar va munosabatlarni anglash qobiliyatingizni hamda fikrlarning rivojlanishini kuzatish qobiliyatingizni tekshiradigan savollarni o‘z ichiga oladi.
IELTS Oʻqish testi umumiy mazmunni va tafsilotlarni tushunish qobiliyatingizni, shuningdek, asosiy g‘oyalarni tez ilg‘ab olish, mantiqiy fikrlashni tushunish, ma’noni anglash va nazarda tutilgan ma’noni fahmlash, fikrlar, munosabatlar va maqsadlarni aniqlash qobiliyatingizni tekshiradigan matnlar va topshiriqlarni o‘z ichiga oladi.
IELTS Yozish testida siz ma’lumotni umumlashtirish, tushuntirish va nuqtayi nazarga, dalilga yoki muammoga javob berish qobiliyatingizni, shuningdek, g‘oyalaringizni aniq, izchil va mantiqiy tarzda tashkil etish qobiliyatingizni baholaydigan ikkita topshiriqni bajarasiz.
Siz IELTS javoblaringizni imtihon topshirganingizdan so‘ng ikki hafta ichida imtihon hisoboti shaklida olasiz. Natijalaringizda har bir ko‘nikma uchun 0-9 ball va to‘rtta ko‘nikma ballarining umumlashmasi bo‘lgan umumiy daraja bali ko‘rsatiladi.
Aptis ESOL
Faqat tan olingan davlatlargagina tatbiq etiladi.
Britaniya Kengashi tomonidan ingliz tili darajasini tasdiqlash uchun rasmiy malaka talab etilishi mumkin bo‘lgan vaziyatlar uchun ishlab chiqilgan Aptis ESOL to‘rtta ko‘nikmani baholaydi: Tinglab tushunish, o‘qish, gapirish va yozish, shuningdek, grammatika va soʻz boyligi bo‘yicha bilimlarni tekshiradi.
Aptis ESOL Tinglab tushunish qismida turli vaziyatlarda so‘zlovchilarni tinglash orqali ma’lumotni aniqlash, ma’lumot va fikrlarni moslashtirish hamda munosabat, fikr yoki munosabatni aniqlash qobiliyatingiz sinovdan o‘tkaziladi. Aptis ESOL O‘qish qismida turli xil o‘qish ko‘nikmalari, jumladan, gap darajasida o‘qish qobiliyati, matn bog‘liqligi – gaplarning o‘zaro bog‘lanishi, qisqa va uzun matnlarni tushunish kabi jihatlar baholanadi.
Aptis ESOL Gapirish qismida tanish mavzular va shaxsiy tajribalar haqida gapirish, shuningdek, nisbatan notanish mavzular bo‘yicha fikr bildirish, o‘z fikrlaringizni asoslar va izohlar bilan qo‘llab-quvvatlash qobiliyatingiz baholanadi. Aptis ESOL Yozish qismi qisqa jumlalar va matnlar yozish qobiliyatingizga, shuningdek, ijtimoiy tarmoqlar va email xabarlarini yozish kabi turli vaziyatlarda norasmiy va rasmiy yozish mahoratiga e’tibor qaratadi.
Agar siz Aptis ESOL Yuqori daraja imtihonini topshirsangiz, ma’lumot beruvchi va qiziqarli matnlar yozish, qisqa og‘zaki taqdimot qilish, keng tushunish uchun uzunroq matnlarni o‘qish va kengaytirilgan og‘zaki nutqni tushunish qobiliyatingiz ham baholanadi.
Aptis ESOL dasturidagi asosiy Grammatika va soʻz boyligi imtihoni ikkita vazifani bajaradi. U nafaqat grammatika va soʻz boyligi bo‘yicha bilimlaringizni baholaydi, balki har bir ko‘nikma uchun beriladigan Umumiy Yevropa til bilish darajasini (CEFR) aniqlashga ham yordam beradi.
Siz Aptis ESOL natijalaringizni 10 kun ichida sertifikat shaklida olasiz. Unda har bir ko‘nikma uchun raqamli ball va CEFR darajasi, shuningdek, umumiy CEFR darajasi va raqamli ball ko‘rsatiladi. Aptis ESOLning o‘ziga xos xususiyati shundaki, u nafaqat baholashda, balki imtihonning o‘zini ishlab chiqishda ham CEFRga moslashtirilgan.
Aptis ESOL baholash tizimi haqida batafsil ma’lumot olish uchun Ball hisobotini qanday o‘qish kerak bo‘limiga qarang.
Ko‘p darajali va darajaga asoslangan imtihonlar
Ko‘p darajali va darajaga asoslangan imtihonlar, masalan, Kembrij ingliz tili imtihonlari to‘plami kabi, darajaning ishonchli va haqiqiy sertifikatini taqdim etadi. IELTS, Aptis ESOL va TOEFL kabi imtihonlar ko‘p darajali hisoblanadi, chunki ular ingliz tili ko‘nikmalarini turli darajalarda baholaydi. Aksincha, Cambridge B2 First va C1 Advanced kabi darajalarga asoslangan imtihonlar o‘quvchilarning bilimini ma’lum bir darajaga nisbatan o‘lchaydi.
Ko‘p darajali imtihonlar sizga kengroq qamrovli sinov tajribasini taqdim etadi; bunda siz imtihondan o‘tmaysiz yoki yiqilmaysiz. Biroq, siz ko‘p darajali yoki darajaga asoslangan imtihonni tanlashingizdan qat’i nazar, har ikkala variant ham darajangizning ishonchli va haqiqiy sertifikatini taqdim etishiga ishonchingiz komil bo‘lishi mumkin.
CEFR va tashqi tasdiq
Har bir imtihonning o‘ziga xos baholash shkalasi bo‘lsa-da, barcha yuqori darajadagi testlar natijalaringizni CEFRga moslashtiradi. Odatda raqamli ball shaklida qo‘yiladigan baho bilan bir qatorda, sertifikatingizda tegishli CEFR darajasini ham olasiz.
CEFR butun dunyo bo‘ylab chet tilini o‘rganuvchilarning qobiliyatini tavsiflash uchun eng keng qo‘llaniladigan standartdir. U ingliz tilida so‘zlashadigan muhitda ishlash, o‘qish yoki yashashda muhim bo‘lgan til bilish darajasini standartlashtirilgan, oson tushuniladigan tarzda baholashni ta’minlaydi.
Shuni yodda tutingki, mamlakatda yoki chet elda tan olingan organga yuqori darajadagi test natijasini taqdim etishda, tan olingan organ tomonidan qabul qilingan daraja baholangan to‘rtta ko‘nikma bo‘yicha olingan eng past CEFR darajasi bo‘lishi mumkin.
Masalan, agar siz Aptis ESOL sertifikati yoki umumiy B2 darajasiga ega IELTS imtihon hisoboti shaklini taqdim etsangiz, lekin yozma ravishda B1 darajasi berilgan bo‘lsa, tan olinadigan sertifikatlangan ingliz tili darajasi B1 bo‘lishi mumkin. Shuning uchun, to‘rtta ko‘nikma bo‘yicha ko‘rsatkichlaringiz tan olish uchun zarur bo‘lgan talablarga javob berishiga ishonch hosil qilishingiz kerak.
Ko‘pchilik yuqori darajadagi testlarga xos xususiyatlardan biri, ammo hammasiga emas, bu tashqi nazoratdir. IELTS, Aptis ESOL va ESOLda LanguageCert sertifikati kabi boshqa imtihonlar Birlashgan Qirollik hukumatining malaka va imtihonlarni tartibga solish boshqarmasi (Ofqual) tomonidan nazorat qilinadi. Tashqi nazorat imtihonning haqiqiyligini - ya’ni imtihon o‘zi o‘lchashga da’vo qilayotgan ko‘nikmalarni haqiqatan o‘lchayotganligini; ishonchliligini - test natijalarining aniqligi va izchilligini; hamda testni xavfsiz va ishonchli tarzda o‘tkazilishini ta’minlaydi. Bular qaysi imtihonni topshirishni tanlashda e’tiborga olish kerak bo‘lgan barcha omillardir.
Maqsad
Yuqori darajadagi imtihonlar turli maqsadlarda ishlatilishi mumkin. IELTS va TOEFL xalqaro harakatchanlik uchun eng keng tarqalgan testlar bo‘lib, ikkalasi ham butun dunyo bo‘ylab o‘qish, ishlash yoki migratsiya uchun 12500 dan ortiq ta’lim, kasbiy va rasmiy muassasalar tomonidan tan olingan.
Aslida, aksariyat ingliz tilida so‘zlashuvchi mamlakatlar hozirda ish yoki o‘qish vizasini olish uchun ariza topshiruvchilardan tasdiqlangan imtihonni topshirishni talab qilmoqda. Masalan, Birlashgan Qirollik vizasi yoki fuqaroligiga ariza topshirish uchun sizdan IELTS for UKVI testi orqali ingliz tilini bilish qobiliyatingizni isbotlash so‘raladi.
Xuddi shunday, Kanadaga immigratsiya qilish uchun ariza beruvchilar IELTS yoki CELPIP imtihonlarini topshirishlari mumkin, Avstraliya va Yangi Zelandiya esa IELTS, TOEFL, belgilangan Kembrij ingliz tili malakasi, Pearson Test of English va sog‘liqni saqlash mutaxassislari uchun mo‘ljallangan ingliz tilining kasbiy imtihoni kabi bir qator imtihonlarni tan oladi. Ingliz tili birinchi til bo‘lmagan mamlakatlarda ingliz tili darajasini sertifikatlash universitet diplomini olish yoki davlat xizmatiga kirish uchun ham zarur bo‘lishi mumkin.
Nafaqat o‘qish, ishlash yoki boshqa mamlakatga ko‘chib ketishni istasangiz, balki o‘z vataningizda akademik va kasbiy istiqbolingizni oshirish uchun ham ingliz tilini to‘g‘ri malaka bilan tegishli maqsadda namoyish etish juda muhimdir.
Turli mamlakatlar va muassasalarda turlicha talablar mavjud. To‘g‘ri talablarni o‘rganish, imtihonni to‘g‘ri tanlash va tayyorgarlik ko‘rish uchun to‘g‘ri qadamlar qo‘yish maqsadlaringizga erishish imkoniyatingizni oshiradi va muvaffaqiyat eshigini ochadi!