Qaysi ingliz tili imtihonini topshirishni tanlashda, siz uchun eng to‘g‘ri variantni aniqlashda bir qancha savollar paydo bo‘lishi mumkin. To‘g‘ri tanlov qilishda yordam berish maqsadida, British Council baholash bo‘yicha mutaxassislari muhim jihatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha tavsiyalar berib, mashhur ingliz tili imtihonlaridan, jumladan IELTS va Aptis ESOL imtihonlaridan namunalar taqdim etadi.
Imtihonni tanlashda nimalarga e’tibor berish kerak
Qaysi testni topshirishni hal qilishda quyidagilarni hisobga olish tavsiya etiladi:
Birinchidan, imtihonning o‘zi. U qanday til ko‘nikmalarini baholashini, test qancha vaqt davom etishini va qayerda, qachon hamda qanday tarzda topshirilishini bilish zarur.
Shuningdek, imtihon sizning darajangizni qanday baholashini, natijalar qanday taqdim etilishini va ularning ishonchliligini tekshirish kerak. Natijalarni qachon va qanday olishingiz ham muhim ahamiyatga ega.
Oxirida, imtihonni topshirish sabablaringizni ham yaxshilab o‘ylab ko‘rishingiz zarur. Agar ta’lim olish yoki ishga joylashishda, mamlakatingizda yoki xorijda, xalqaro ko‘chish yoki migratsiya uchun darajangizni tasdiqlashingiz kerak bo‘lsa, tanlagan imtihoningiz shu maqsad uchun qabul qilinishini yoki tan olinishini ta’minlashi kerak.
Imtihonlar haqida
Endi imtihonlarning o‘ziga to‘xtalamiz.
IELTS — dunyodagi eng mashhur ingliz tili ko‘nikmalarini baholash imtihoni bo‘lib, ingliz tilida o‘qish yoki ishlashni maqsad qilganlar uchun mo‘ljallangan. IELTS dunyo bo‘ylab 12 500 dan ortiq tashkilot tomonidan tan olingan va ingliz tilidagi ko‘nikmalarni tasdiqlashni talab qiluvchi immigratsiya idoralari tomonidan ham qabul qilinadi.
IELTS imtihonida tinglash, o‘qish, yozish va gapirish bo‘yicha to‘rt qism mavjud. Akademik darajangizni tasdiqlamoqchi bo‘lsangiz, IELTS Academic imtihoni kerak bo‘ladi. Agar ingliz tilida so‘zlashuvchi davlatda yashash yoki ishlashni rejalashtirayotgan bo‘lsangiz, IELTS General Training topshirishingiz kerak, bu esa kundalik amaliy ingliz tiliga urg‘u beradi. Buyuk Britaniyada yashash, ishlash yoki o‘qish uchun esa IELTS for UKVI topshiriladi.
IELTS imtihonini kompyuterda yoki qog‘oz shaklida, test markazlarida muntazam test kunlarida topshirish imkoniyati bor. Shuningdek, IELTS Online yordamida uyda ham topshirish mumkin. Qaysi variantni tanlamang, gapirish qismi har doim imtihon kuni yoki test sanasidan oldin yoki keyin bir hafta ichida inspektor bilan yuzma-yuz yoki videoaloqa orqali olinadi.
IELTS natijalari test sanasidan 1 dan 13 kungacha bo‘lgan muddatda test hisobot shaklida taqdim etiladi. Har bir ko‘nikma bo‘yicha 0 dan 9 gacha raqamli ball beriladi va umumiy shkala balli hamda mos CEFR darajasi belgilanadi.
Agar siz o‘z ingliz tilingizni mahalliy tan olingan sertifikat bilan tasdiqlamoqchi bo‘lsangiz, Aptis ESOL siz uchun eng yaxshi tanlov bo‘lishi mumkin. IELTS kabi, Aptis ESOL ham Buyuk Britaniya Hukumatining Imtihonlar va Sertifikatlashtirish Boshqarmasi (Ofqual) tomonidan tartibga solingan va Italiya, Ispaniya, Gretsiya, Vetnam hamda Buyuk Britaniya kabi ko‘plab mamlakatlarda rasmiy tashkilotlar tomonidan qabul qilinadi.
Aptis ESOL til ko‘nikmalarining to‘rtta sohasini baholaydi: tinglash, o‘qish, gapirish va yozish, shuningdek grammatika va lug‘at bilimlarini ham CEFR darajasiga mos topshiriqlar orqali tekshiradi. Uch xil variant mavjud: Aptis ESOL General (B2 darajagacha, lekin B2 dan yuqori bo‘lsa C1 darajasini ham olish mumkin), Aptis ESOL Advanced (C2 darajagacha), va o‘qituvchilar uchun Aptis ESOL, bu o‘qituvchilar va ularning ta’limiy konteksti bilan bog‘liq kontentga ega.
Aptis ESOL har doim nazorat ostida yuzma-yuz test markazida o‘tkaziladi, test kunlari muntazam ravishda tanlanadi. Imtihonning barcha qismi, jumladan gapirish ham, kompyuterda topshiriladi. Gapirish va yozish inspektorlar tomonidan baholanganidan so‘ng, natijalar testdan 48-72 soat ichida e’lon qilinadi.
Aptis ESOL natijalari har bir ko‘nikma uchun 0-50 gacha raqamli ball va CEFR darajasini, shuningdek umumiy 0-200 ball va CEFR darajasini o‘z ichiga oladi. Natijalar elektron shaklda e’lon qilingandan keyin, test sanasidan 10 kun ichida Aptis ESOL sertifikati beriladi.
TOEFL iBT asosan universitetda o‘qish va immigratsiya uchun ingliz tilini sertifikatlash uchun mo‘ljallangan bo‘lib, sinfdagi til ko‘nikmalarini — tinglash, o‘qish, gapirish va yozishni baholaydi. TOEFL iBT dunyo bo‘ylab, jumladan Shimoliy Amerikada 7,400 dan ortiq muassasalar tomonidan tan olingan.
TOEFL iBT ni siz rasmiy test markazida kompyuterda yoki uydan topshirishingiz mumkin, test taxminan ikki soat davom etadi. Natijalar 0-30 ball oralig‘ida, har bir ko‘nikma bo‘yicha daraja va umumiy 0-120 ball shaklida beriladi. Natijalar testdan 4-8 kun ichida TOEFL iBT test ishtirokchisi ballari hisobotida e’lon qilinadi.
Va nihoyat, Cambridge English imtihonlari darajalar bo‘yicha mo‘ljallangan bo‘lib, dunyo bo‘ylab kompaniyalar, universitetlar va hukumat organlari tomonidan keng qabul qilingan.
Har bir darajaga mos imtihonlar — A2 Key dan C2 Proficiency gacha — tinglash, o‘qish, gapirish va yozishni baholaydi. B2 First darajasidan boshlab grammatika va lug‘at bilimlari ham sinovdan o‘tkaziladi.
Barcha Cambridge English imtihonlari qog‘ozda yoki raqamli shaklda kompyuterda, nazorat ostida topshiriladi. Gapirish imtihonlari har doim yuzma-yuz, bir yoki ikki boshqa imtihon topshiruvchilar va ikki inspektor ishtirokida o‘tkaziladi. Natijalar imtihonni qanday topshirishiga qarab, 1 dan 6 haftagacha muddatda beriladi va har bir ko‘nikma uchun raqamli shkala balli, umumiy shkala balli, baho va mos CEFR darajasini o‘z ichiga oladi.
Ko‘rib turganingizdek, ingliz tilidagi darajangizni sertifikatlash uchun turli imtihon variantlari mavjud. Yakuniy qaror qabul qilganda, tanlagan imtihoningiz foydalanish maqsadingizga mos ekanligiga ishonch hosil qiling.
Agar qo‘shimcha savollar yoki shubhalaringiz bo‘lsa, iltimos, British Council bilan bog‘laning. Biz sizga eng mos imtihonni topishda yordam berishga tayyormiz.